Systeeminnovatie Beweiden Veenweiden : eindrapportage 2015‐2016

In het westelijk Veenweidegebied worden nog veel koeien (90%) geweid, maar ook hier staat weidegang onder druk. Er is een toename van het aantal bedrijven dat overschakelt naar melkrobot (AMS systeem). Bovendien neemt door bedrijfsuitbreiding het aantal koeien per hectare huiskavel toe. Daarnaast heeft het gebied een aantal ‘natuurlijke handicaps’ die van invloed zijn op beweiding zoals de typische verkaveling (langgerekte, serieel gepositioneerde percelen, lange kavelpaden en vele slootjes) en de bodem met haar lage draagkracht. Bij het uitwerken van de innovatieopgave en oplossingsrichtingen voor de combinatie van automatisch melken en weidegang in het Veenweidengebied kwam het beweidingssysteem kurzrasen als mogelijke innovatie voor het veenweidegebied naar voren. Kurzrasen is een beweidingssysteem ontwikkeld in Duitsland en Zwitserland waarbij continu een stoppellengte van 3 tot 5 cm wordt aangeboden voor beweiding. De focus in dit beweidingsysteem is een optimalisatie tussen de melkproductie en grasbenutting bij continue beweiding door een hoge voederwaarde en minimaal beweidingsverlies. Het uiteindelijke doel is een maximaal economisch rendement bij een intensieve beweiding van de huiskavel. Het kurzrasen biedt potentieel een aantal belangrijke voordelen ten opzichte van gangbare beweidingssystemen zoals omweiden en stripgrazen: 1) In het kurzrasensysteem grazen de koeien steeds op hetzelfde perceel. Er is dus minder infrastructuur nodig in de vorm van looppaden, verkaveling, bedrading en watervoorzieningen en het levert een besparing van arbeid op. 2) Het systeem is eenvoudig te combineren met robotmelken, omdat de koeien bij kurzrasen actiever zijn, en meer lopen om gras bij elkaar te krijgen. De dieren zijn dus eenvoudiger te motiveren om tussen stal en weide te pendelen. Bovendien is er een grote mate van dagelijkse routine (elke dat hetzelfde perceel) wat resulteert in een constant en rustig kuddegedrag. 3) Door de lage graashoogte bij kurzrasen ontstaat een dichte zode, die mogelijk een positief effect heeft op de draagkracht en het weideseizoen op veengrond kan verlengen. Het doel van dit onderzoek is om te vergelijken welk beweidingssysteem zich in het veenweidegebied het beste leent voor robotmelken bij een klein huiskavel en een maximale melkproductie per ha uit gras. In 2016 is op proefbedrijf KTC Zegveld een beweidingsproef uitgevoerd waarin kurzrasen is vergeleken met stripgrazen bij zowel een hoog als laag OEB niveau in de bijvoeding. Dit resulteerde in 4 groepen van ieder 15 koeien (9 HF en 6 Jersey) die elk 2 ha ter beschikking hadden met een krachtvoergift van gemiddeld 6,7 kg per koe per dag. De koeien werden beperkt beweid (alleen ’s nachts buiten), en maaien stond ten dienste van de beweiding. Gedurende het hele jaar werden metingen gedaan aan de grasproductie, voederwaarde en melkproductie. Daarnaast werd er ook gekeken naar de morfologische ontwikkeling van het gras en naar bodemkwaliteit, waaronder de draagkracht van de bodem.