Sanitair onderzoek Waddenzee en Noordzee-Noord: Prognose microbiologische waterkwaliteit voor schelpdieren

De NVWA is toezichthouder voor de naleving van Europese regelgeving ten aanzien van de schelpdierkwaliteit in de Nederlandse wateren. Het voert hiervoor monitoring uit in de productiegebieden voor tweekleppige weekdieren op basis van een bemonsteringsplan voor de sanitaire kwaliteit van schelpdieren, gebruikmakend van een door de Europese Commissie gefiatteerd gids document. Onderdeel hiervan vormt een sanitair onderzoek om mogelijke verontreinigingen in een gebied in kaart te brengen. In dit rapport zijn de inhoudelijke stappen die doorlopen moeten worden voor een sanitair onderzoek geïdentificeerd en beschreven en zijn de eerste stappen ervan inhoudelijk uitgewerkt. Het onderzoek omvat de schelpdier-productiegebieden van de Waddenzee en Noordzee-Noord. Het onderzoek omvat de schelpdier-productiegebieden van de Waddenzee en Noordzee-Noord, gelegen boven de Waddeneilanden. Allereerst is beschreven welke vereisten er worden gesteld aan een sanitair onderzoek en wat de inhoudelijke stappen hiervoor zijn. Het sanitair onderzoek omvat allereerst een bureaustudie voor de karakterisering van de schelpdierhouderij(en), informatie over mogelijke bronnen van verontreiniging en informatie over de mogelijke milieudruk van verontreiniging. Daarna vindt een kustlijninspectie plaats die vooral gericht is op validatie van de in de bureaustudie geïdentificeerde verontreinigingsbronnen en het identificeren van daarin missende informatie. Ondersteunend worden de bathymetrie en de hydrodynamische kenmerken van het gebied beschreven en historische microbiologische gegevens geanalyseerd. In onderliggend rapport is de bureaustudie en de kustlijninspectie nader inhoudelijk uitgewerkt. De studie brengt de verschillende kweek- en productiegebieden van schelpdieren (namelijk van de mossel (Mytilus sp.)) en/of visserijgebieden in kaart. Het betreft visserij op mosselzaad (niet consumptie gericht), de commerciële oogst van hand geraapte Japanse oester (Magallana gigas) en handkokkelvisserij (Cerastoderma edule) in de productiegebieden van de Waddenzee en visserij op strandschelpen (Spisula sp.) en mesheften (Ensis sp.) in productiegebied Noordzee Noord. Mogelijke bronnen van fecale verontreinigingen zijn geëvalueerd op basis van de aanwezigheid en verspreiding van lozingen en activiteiten in het Waddengebied. Het gaat daarbij om bronnen door wateruitwisseling, landgebruik, natuurlijke bronnen en menselijk gebruik. Vooral lozingen van (behandeld) afvalwater en (nood)lozingen van rioolwater kunnen door waterstroming in het Waddengebied verspreid worden naar de schelpdierproductiegebieden en zouden potentieel voor microbiële verontreiniging van schelpdieren kunnen zorgen. Op basis van elders gerapporteerde schelpdier- en water-analyses worden echter sporadisch normoverschrijdingen aangetroffen van het aantal E. coli bacteriën. Ook voor contaminanten als zware metalen en PAK’s geldt dat in de betreffende data geen overschrijdingen van de maximale limieten zijn waargenomen. De aanwezigheid van potentiële bronnen van verontreiniging zijn met een kustlijninspectie geverifieerd. Hierbij zijn ten opzichte van de uit datasets verkregen lozingspunten een zeer beperkt aantal aanvullende lozingspunten waargenomen.