Rechtsontwikkelingen landschapsbeleid: landschapsrecht in wording

Volledige rechterlijke toetsing aan landschapswaarden vindt vooralsnog niet plaats. Zonder juridische sturing door afdwingbare wetgeving zoals een algemene maatregel van bestuur of en provinciale ruimtelijke verordening blijkt het landschapsbeleid bij de rechter krachteloos. Enkel beleidsnota’s (pseudowetgeving) volstaan juridisch gezien niet. Landschapsrecht is deel van het ruimtelijke ordeningsrecht. Voor verklaarde rijksbelangen of provinciale belangen is daarmee een tendens zichtbaar in de richting van voortgaande centralisatie en regulering, mogelijk gemaakt door de nieuwe wetgeving. Waar het Rijk (bijvoorbeeld landschap) en provincies geen belangen zien, is juist sprake van een verdere decentralisatie en deregulering van beleid. De reactieve aanwijzing uit de Wet ruimtelijke ordening (Wro) kan blijkens de landschapsjurisprudentie als effectief toezichtsinstrument worden gebruikt door provincies en Rijk.