Populatieontwikkeling na herintroductie van de kokerjuffer Lepidostoma basale op de Zuidwest-Veluwe

Naast het inzetten op het vergroten van de bronpopulaties en het verbeteren van verbindingen tussen watersystemen is een derde beheeroptie het herintroduceren van ontbrekende soorten. De kennis over herintroducties in het aquatische milieu is echter beperkt en succesvolle voorbeelden zijn schaars. Daarom is in het kader van het OBN-project “Herstel van laaglandbeken door het herintroduceren van macrofauna” in 2014 een herintroductie uitgevoerd van de kokerjuffer Lepidostoma basale (Trichoptera: Lepidostomatidae) in de Heelsumse beek op de Zuidwest-Veluwe. Dit is een doelsoort van laaglandbeken die sterk is afgenomen in Noordwest-Europa door habitatvernietiging en verslechtering van de waterkwaliteit. Het doel van de herintroductie was te onderzoeken of het mogelijk was om macrofauna uit te zetten op plekken die fysisch-chemisch en hydromorfologisch hersteld waren, maar door dispersiebarrières onbereikbaar zijn geworden voor de soorten die er van oorsprong thuishoorden. Het project slaagde in zijn opzet; de soort vestigde zich en vertoonde sterke groei. Dit onderzoek gaat in op twee tot nu toe onbeantwoorde vragen. Ten eerste is het de vraag of ook nabijgelegen beken gekoloniseerd zijn door individuen uit de geherintroduceerde populatie. Dat zou langdurig voortbestaan garanderen, omdat een populatie in één beek kwetsbaar blijft voor calamiteiten, zoals de effecten van extreem weer. Ten tweede is het onduidelijk wat het effect is van de sterke toename van de soort op de rest van de levensgemeenschap. In april 2021 zijn zowel de Heelsumse beek als de beken en sprengen in de omgeving onderzocht op het voorkomen van L. basale door geschikt substraat in de vorm van beekhout af te zoeken en de aanwezige larven en poppen te tellen. Ook is een tijdreeksanalyse uitgevoerd van de monitoringsdata van een macrofaunameetpunt van het waterschap Vallei en Veluwe dat samenvalt met de uitzetlocatie van de soort.