Plannen in de lokale praktijk; een onmogelijke missie?

Achtergrond en doelstelling. Gezondheidsprogramma’s zijn doorgaans opgezet volgens een klassieke planning, met vaststaande doelen en methoden. Echter, in de praktijk verloopt een programma niet altijd volgens deze planning. Bijvoorbeeld omdat eerst gewerkt moet worden aan samenwerking tussen verschillende organisaties, er extra inspanningen nodig zijn om participatie van de doelgroep te realiseren, of omdat de context anders is dan voorzien. Dit roept de vraag op of de klassieke benadering van plannen aansluit bij de dynamische en complexe praktijk van gezondheidsbevordering. Het doel van dit onderzoek is om inzicht te krijgen in verschillende planningsbenaderingen en of deze bruikbaar zijn voor gezondheidsprogramma’s in de praktijk. Gebruikte aanpak. Binnen de Academische Werkplaats AGORA zijn in drie gemeenten planningsprocessen van programma’s gezond ouder worden gemonitord met behulp van interviews, observatie en documentanalyse. De planningsprocessen zijn gelabeld volgens de plannings typologie van Whittington, afkomstig uit de management- en organisatieliteratuur. Deze bestaat uit de klassieke, de evolutionaire, de processuele en de systemische planningsbenadering. Lokale opbrengsten. In de programma’s worden alle vier planningsbenaderingen van Whittington zowel afwisselend als gelijktijdig gebruikt. Factoren die bepalend zijn voor de gebruikte planningsbenadering zijn: de mate van complexiteit en dynamiek van de context, de fase waarin het gezondheidsprogramma zich bevindt, de invloed van ‘machtige’ stakeholders en de beschikbare tijd voor een gezondheidsprogramma. Conclusies en aanbevelingen. In de praktijk van gezondheidsbevordering worden, verschillende, aan elkaar complementaire, planningsbenaderingen gebruikt. Voor iedere planningsbenadering zijn verschillende processen en uitkomstmaten van belang. Dit is ook van invloed op de manier van evalueren.