Pilot monitoring drijvend zwerfafval en macroplastics in rivieren

Zwerfafval en macroplastics in en rondom rivieren is een groeiend probleem vanwege de negatieve impact op ecosystemen, biodiversiteit en de menselijke leefomgeving. Om beter te kunnen kwantificeren waar, hoe en wanneer het zwerfafval en macroplastics wordt getransporteerd in en door rivieren, is het belangrijk om een inschatting te hebben van de ordegrootte van zwerfafvaltransport. In dit project zetten we een eerste stap in de richting van een de ontwikkeling van een geschikt protocol voor langetermijnmonitoring van drijvend zwerfafval in Nederlandse rivieren, en maken wij een eerste inschatting van het zwerfafvaltransport. Maandelijkse metingen op acht verschillende locaties langs de Rijn, Maas en IJssel zijn gebruikt om de input en output van drijvend zwerfafval te berekenen voor de Nederlandse rivieren. De monitoring vond plaats via telmetingen vanaf bruggen, en leverden een inschatting op van het transport aan het wateroppervlakte. Via de oevermetingen hebben we statistiek opgebouwd op over de samenstelling en verdeling van de massa per deeltje. Dit heeft een uniek dataset opgeleverd van de maandelijkse variatie in drijvend zwerfafval en meer dan 10,000 geanalyseerde afvaldeeltjes in de Nederlandse Rijn, Maas en IJssel. Er is een duidelijke maandelijkse variantie, waarbij er een duidelijk verband is met de hoge afvoer. Er is echter geen directe correlatie met waterhoogte te kwantificeren. De benedenstroomse locaties hebben een 2 tot 3 keer groter zwerfafvaltransport, wat duidt op een inbreng van afval vanuit Nederland. Het grootste deel van het drijvende afval is plastic (90%) waarvan zacht plastic domineerde (55%). Zwerfafval op de oevers bestaat voornamelijk uit plastic (70%). De gevonden items zijn relatief gelijk per maand, maar variëren sterk per locatie en type oever. De resultaten laten zien dat met betrekkelijk eenvoudige meetmethoden een goed gedetailleerd beeld kan worden gekregen van de hoeveelheid zwerfafvaltransport, de variatie over ruimte en tijd, en de samenstelling. Deze informatie is absoluut cruciaal voor het ontwerpen van een langetermijnstrategie voor monitoring, en voor het optimaliseren van zwerfafvalreductie maatregelen.