Monitoring mosselgroei Flakkeese spuisluis: Resultaten bemonstering 2024

In de winter van 2016/2017 is de Flakkeese spuisluis in de Grevelingendam weer in gebruik genomen. De spuisluis, bestaande uit een hevel, vormt een verbinding tussen het Grevelingenmeer en de Oosterschelde. Door de hevel kan als gevolg van het getij op de Oosterschelde water heen en weer worden getransporteerd tussen de Oosterschelde en het Grevelingenmeer. De verwachting is dat door de toename in de waterbeweging de waterkwaliteit in het Grevelingenmeer is verbetert, met name nabij de bodem waar tijdens de zomerperiode regelmatig zuurstofloosheid optreedt. Om deze veranderingen te kunnen monitoren zijn in 2016, 2017, 2022, 2023 en 2024 mosselen uitgezet in mandjes op twee locaties op verschillende afstand van de sluis in het Grevelingenmeer (Gr 1 en Gr 2) en twee locaties op verschillende afstand van de sluis in de Oosterschelde (OS 1 en OS 2). Op alle locaties zijn de mosselen uitgezet op de bodem en hangend aan een boei, net onder het wateroppervlak. Doordat de mosselen telkens gedurende een periode van zes maanden zijn uitgezet, zijn de groeimetingen de resultante van de waterkwaliteit over die hele periode. De groei en ontwikkeling van de mosselen zijn daardoor een goede indicator voor de waterkwaliteit en -productiviteit. Naast de metingen aan mosselen zijn zowel in het Grevelingenmeer als in de Oosterschelde continue-metingen verricht met sensoren voor zuurstofconcentratie (alleen bij de bodem) en temperatuur (nabij de bodem en het wateroppervlak). De monitoring is gestart in 2016, voordat de hevel in gebruik is genomen. In 2017, het eerste jaar na de ingebruikname van de hevel, is de T1 meting uitgevoerd maar omdat de hevel in 2018 weer is gesloten voor de geplande aanleg van het Tidal Technology Center Grevelingendam is de vervolgmonitoring gestopt. In 2022 was de hevel weer operationeel waardoor de T2 meting (2022), de T3 meting (2023) en de T4 meting (2024) konden worden uitgevoerd. In dit rapport worden de metingen die zijn uitgevoerd in 2024 gerapporteerd (T4 meting). De gemiddelde overleving van de mosselen in de mandjes was 54% (periode 2 april tot 14 oktober). De beste gemiddelde overleving was op de locatie Gr 2 (waterkolom en bodem) en de minste overleving was in de Oosterschelde. De verschillen waren echter niet significant. De gemiddelde overleving in 2024 was minder dan in de jaren 2017, 2022 en 2023. Dit is in lijn met de verhoogde sterfte van mosselen die ook in de rest van de Oosterschelde is waargenomen in 2024. Bij het uitzetten van de mosselen in april 2024 waren de mosselen gemiddeld 33.3 mm. In oktober waren de mosselen gegroeid tot gemiddeld 43.4 mm. De gemiddelde groei was 0.05 mm dag-1. De gemiddelde toename in versgewicht was 0.45 mg dag-1. De meeste groei is opgetreden in de mandjes boven in de waterkolom. In de Oosterschelde was de groei minder dan in het Grevelingenmeer. In de eerste maand is het gemiddelde vleesgewicht van de mosselen toegenomen van 31.3% naar ruim 40%, waarna het geleidelijk is afgenomen tot 28.8% op 14 oktober. Op de bodem van de locaties OS 1 en OS 2 is het vleespercentage over de hele periode geleidelijk afgenomen. De verzamelde gegevens over alle jaren laten zien dat de overleving en groei van de mosselen is verbeterd na de ingebruikname van de Flakkeese spuisluis. Dit geldt zowel voor de locaties in het Grevelingenmeer als in de Oosterschelde. De groei en overleving van de mosselen in het Grevelingenmeer was zelfs iets beter dan in de Oosterschelde, maar mogelijk heeft dat te maken met de nabijheid van de mosselhangcultuur bij de monitoringslocaties in de Oosterschelde. Over alle jaren was de groei bij de bodem duidelijk lager dan aan het wateroppervlak. Dit heeft mogelijk te maken met een betere voedselbeschikbaarheid en waterkwaliteit. Ook na de ingebruikname van de Flakkeese spuisluis zijn er perioden met lage zuurstofconcentraties nabij de bodem, zowel in het Grevelingenmeer als in de Oosterschelde.