Monitoring en evaluatie : puntensysteem Groene Diensten Midden-Delfland

Een aantal gemeenten in en rond Midden-Delfland heeft een fonds ingesteld om de instandhouding van het agrarisch cultuurlandschap van dit gebied te ondersteunen via een puntensysteem voor de beloning van ‘Groene Diensten’. De Europese Commissie heeft het puntensysteem getoetst en goedgekeurd. Monitoring en evaluatie vanuit doelmatigheid is gewenst. Bij de start van de uitvoering van het Groenfonds Midden-Delfland 2006 zijn daartoe indicatoren beschreven. Nu het Groenfonds Midden-Delfland enkele jaren in werking is, en er een nieuwe subsidieperiode (na 2011) aandient, is het belangrijk om hieraan uitvoering te geven. De vraag van het bestuur van het Groenfonds Midden-Delfland aan Alterra Wageningen-UR was, wat de bruikbaarheid is van de voorgestelde indicatoren? De wens was ook om, indien nodig, voorstellen te doen voor nieuwe indicatoren, een nulmeting te doen en de uitvoering van het puntensysteem te evalueren. Het al ontworpen stelsel van indicatoren was maar beperkt bruikbaar vanwege een geringe overlap met het goedgekeurde puntensysteem. Voorgesteld wordt om zes (groepen van) indicatoren te onderscheiden voor de inspanning die wordt geleverd met het puntensysteem en drie indicatoren voor de effecten. Een ruime meerderheid van de agrarische ondernemers in het gebied is op een of andere manier deelnemer aan het Groenfonds Midden-Delfland. Het grootste deel van de uitgaven van ongeveer € 2500 per jaar gaat naar onderhoud van opgaande landschapselementen, instandhouding van oud grasland en onderhoud van historische gebouwen. De bijdrage aan weidevogelbeheer vanuit het Groenfonds Midden-Delfland is vrij bescheiden in vergelijking met die uit de SNL (Subsidieregeling Natuur en Landschap, de landelijke regeling voor agrarisch natuurbeheer, de opvolger van de SAN). De maatregelen voor onderhoud en instandhouding zijn feitelijk per definitie effectief. Een effect op de achterliggende doelstelling, een bijdrage aan behoud van het open en groene karakter en waardering daarvoor bij de bewoners van de omringende steden is alleen aan te tonen met aanvullend onderzoek. Het is te vroeg om iets te zeggen over het effect op de overleving van landbouwbedrijven. Deze zal financieel niet groot zijn gezien de relatief bescheiden omvang van de vergoedingen. Een effect van de maatregelen voor weidevogelbeheer is niet aan te tonen zonder ook die in het kader van de SNL in beeld te hebben. In vergelijking met de rest van Nederland lijkt de weidevogelstand in Midden-Delfland zich beter te handhaven. Aanbevolen wordt alle maatregelen voor weidevogels in het gebied beter te integreren en de effecten in beeld te brengen. Naast het financiële effect is er ook een inspirerend effect: uit de gesprekken met deelnemers blijkt dat men zich als ondernemer gesterkt voelt. Men voelt als het ware een morele waardering vanuit de overheid.