Lerende evaluatie van het Natuurpact : naar nieuwe verbindingen tussen natuur, beleid en samenleving

Natuur en samenleving zijn sterk met elkaar verweven. Kijk alleen maar naar de rol van natuur in de vrijetijdsbesteding van de Nederlanders, en naar waar zich de meest populaire vakantiebestemmingen bevinden. Maar denk ook aan het effect dat natuur heeft op de vastgoedwaarde van de omliggende bebouwing, en hoe natuur aan de basis ligt van de voedselproductie. Paradoxaal genoeg zijn natuurbeleid en samenleving de afgelopen decennia juist uit elkaar gegroeid. Een groot deel van het Nederlandse natuurbeleid wordt bepaald door Europees beleid, zoals de Vogel- en Habitatrichtlijn (VHR). En veel van het nationale beleid is gericht op de uitvoering van de doelstellingen uit deze richtlijnen. Natuurbeleid lijkt daardoor voor veel mensen weinig met henzelf en met natuur te maken, en meer met wetten, regels en procedures. De recente decentralisatie van het natuurbeleid markeert een breuk met deze trend. In het tussen het Rijk en de provincies gesloten Natuurpact staat uitdrukkelijk dat het natuurbeleid meer verankerd moet worden in de samenleving. Maatschappelijke betrokkenheid wordt daarbij gezien als een voorwaarde voor natuurbehoud en -ontwikkeling. Afgelopen zomer zag ik in het pop-uppark Urbana in Heerlen een mooi voorbeeld van die maatschappelijke betrokkenheid. Midden in de stad werd een tijdelijk park aangelegd, met circa 400 bomen die geadopteerd konden worden door gemeenten, burgers en bedrijven. Het was fantastisch om te zien hoe mensen bezit namen van dit park om er te picknicken, te spelen of iets te drinken. Natuur verbindt, genereert betrokkenheid en maakt mensen blij. De voorliggende evaluatie van het natuurbeleid betekent, net als het Natuurpact zelf, een breuk met het verleden. Gangbaar is een evaluatie waarbij aan het eind van een beleidsperiode een oordeel wordt geveld. Met deze ‘lerende evaluatie’ gaat het PBL al gedurende de evaluatieperiode met beleidsmakers en hun maatschappelijke partners om de tafel. Een aanpak die de provincies en het Rijk in staat moet stellen om gaandeweg en over-en-weer te leren, zodat ze beleid tussentijds kunnen bijstellen. Een lerende evaluatie is een voortgaand proces. U heeft hier het eerste rapport van de tussentijdse resultaten voor u. In meer dan één opzicht een gezamenlijk product. Hopelijk stimuleert het de verdere zoektocht naar een sterkere verbinding tussen natuur, beleid en samenleving.