Landbouw of landschap?; Ontwikkelingen in het agrarisch grondgebruik in twee gebieden in Friesland

Sinds enkele jaren wordt de landbouw wel gezien in termen van verschillende 'lagen' met verschillende toekomstperspectieven. In dit rapport worden deze lagen geïnterpreteerd in twee verschillende gebieden, en worden de gevolgen van beide toekomstbeelden onderzocht, voor de bedrijven en voor het landschap. Als voorbeelden zijn twee gebieden in Friesland gekozen: Wonseradeel-Noord, een gemengd melkveehouderij- en akkerbouwgebied waar goede perspectieven bestaan voor een verdere ontwikkeling van de productiegerichte landbouw; en Twijzel-Buitenpost in de Noordelijke Friese Wouden, een gebied waar spanning bestaat tussen behoud van het landschap en schaalvergroting in de landbouw. In recent years, the future development of agriculture has come to be seen in terms of different 'layers', farm types with different perspectives. In this report these layers are interpreted in terms of two different areas, and the consequences of both visions of the future are studied for both farms and the landscape. Two areas in the province of Friesland have been chosen for this: the area of North Wonseradeel in the western clay zone, which presently has a mix of dairy and arable agriculture, and which is regarded as having ample scope for the further development of commercial farming; and the area of Twijzel- Buitenpost, in the sandy eastern part of the province. In the latter area there is a tension between the maintenance of an attractive landscape and the need for farms to enlarge in order to remain competitive.