Factsheet Innovaties bij dijkversterking

Nederland heeft het best beschermde laagland in de wereld, wat van direct belang is voor
veilig wonen en een aantrekkelijk vestigingsklimaat. De kosten om Nederland waterveilig
te houden nemen in de toekomst toe. In deze factsheet geven we inzicht in de
mogelijkheden om kosten nu en in de toekomst te beperken en om Nederland zo
weerbaar mogelijk te maken tegen extreem weer en zeespiegelstijging.
Op projectniveau kunnen innovaties meer worden gestimuleerd, waaronder nieuwe
rekenmethodes, aanslibbende vooroevers voor verminderde golfaanval en natuurlijke
technieken zoals bloemmengsels voor veiliger dijken. In de huidige beoordeling worden
veel dijken afgekeurd – een scherpere beoordeling op basis van maatwerk en innovatieve
monitoring van dijken en hun ondergrond kunnen de opgave aan dijkversterkingen
reduceren. Nationale richtinggevende kaders zijn nodig voor het beter en sneller
uitvoeren van lokale beslissingen. Dit geldt ook voor het proces van innovatie tot
toepassing en opschaling. In welke mate projecten door financiële en organisatorische
prikkels groter en duurder worden dan nodig, kan worden doorgelicht bij herijking van
het hoogwaterbeschermingsprogramma.
Op systeemniveau zijn er kansen voor maatregelen om de samenhang tussen
hoogwaterbescherming, natuur, ruimtelijke kwaliteit en andere opgaven te benutten
(zgn. meekoppelkansen). Ander water- en bodembeheer kan de bodemdaling, daling van
dijken en toename van (zoute) kwel afremmen. Sedimentbeheer in de kustsystemen
vermindert de zoutindringing en verhoogt de waterveiligheid. Stormvloedkeringen
verminderen de opgave voor dijkverhoging landinwaarts maar vragen meer reservering
van ruimte voor opvang van rivierwater. Meer ruimte voor water en natuur, ook buiten de
landsgrenzen, verlaagt de extreme waterstanden in de rivieren.
Op het niveau van de uitvoeringsprogramma’s blijkt waterveiligheid echter lastig te
combineren met andere functies zoals ruimtelijke kwaliteit, natuur en ruimtelijke
ontwikkeling. Het is van belang daarvan de baten (of vermeden kosten) mee te rekenen
en innovaties te stimuleren. Regionaal vergroot het meekoppelen van bijv. ruimtelijke
kwaliteit en natuur met dijkversterking het maatschappelijk draagvlak. Om volgende
generaties handelingsperspectief voor waterveiligheid te geven, zijn landelijke regie en
keuzes voor ruimtegebruik nu onvermijdelijk.