Evaluatie van voedselreservering voor eidereenden in de Waddenzee - rapportage in het kader van EVA II deelproject B2

In dit rapport wordt nagegaan of het huidige beleid van voedselreservering voldoende garanties biedt aan de populatie overwinterende Eidereenden tegen mogelijke door schelpdiervisserij veroorzaakte voedseltekorten. Drie onderzoeksvragen staan centraal. (A) Wat is de oorzaak van de waargenomen hoge sterfte en veranderde verspreiding van Eidereenden in de Waddenzee? (B) Biedt het in 2000 aangepaste beleid van voedselreservering voldoende garanties aan de populatie Eidereenden tegen door schelpdiervisserij veroorzaakte voedseltekorten? (C) Hoeveel voedsel zou voldoende zijn als reservering voor de referentieaantallen Eidereenden? Om deze vragen te beantwoorden is uitgebreid onderzoek verricht aan de voedselkeuze, de verspreiding en de aantalsontwikkeling van de Eidereenden. De ratio tussen vleesgewicht en schelpgewicht is van doorslaggevend belang voor de Eidereend, die schelpen in het geheel inslikt. Deze ratio is het gunstigst voor sublitorale mossels en het minst gunstig voor kokkels en Spisula. Voedseltekorten verklaren de verhoogde sterfte en veranderde verspreiding. Het huidige beleid van voedselreservering biedt onvoldoende garanties tegen door schelpdiervisserij veroorzaakte voedseltekorten, omdat geen rekening wordt gehouden met verschillen in beschikbaarheid van de prooidieren. De wintersterfte onder de Eidereenden vertoont een duidelijk negatief verband met het aanbod meerjarige sublitorale mosselen, onafhankelijk van de manier waarop de omvang van dit bestand wordt geschat. Er is sprake van een verhoging in de kans op massasterfte onder Eidereenden als het totale bestand sublitorale mosselen op 31 december beneden 90 miljoen kg versgewicht komt (of als het bestand meerjarige sublitorale mosselen op 31 december beneden de 60 miljoen kg versgewicht komt).