Economische effecten van beregening : resultaten veldproef Vredepeel 2024

Waterbeschikbaarheid is een belangrijke factor die gewasgroei en -oogst bepaalt. Veranderende weerspatronen, als gevolg van klimaatverandering, zorgen voor een verandering in waterbeschikbaarheid gedurende het groeiseizoen. Om het inzicht in de gevolgen van waterschaarste op de ontwikkeling van een aardappelgewas te vergroten, is een beregeningsproef in Vredepeel aangelegd. Voor deze proef zijn vier verschillende behandelingen aangelegd, waar op verschillende momenten niet meer beregend wordt. Hierdoor kan het belang van waterbeschikbaarheid tot op een specifiek moment onderzocht worden, waarmee een vertaling gemaakt kan worden naar economische schade door waterschaarste. Deze kennis kan enerzijds gebruikt worden door telers om beregening te optimaliseren, en anderzijds door waterbeheerders om keuzes te kunnen maken in het geval van het inwerkingtreden van de verdringingsreeks. Effect waterstress op opbrengst en kwaliteit Vanwege de lange periodes met neerslag in 2024 zijn de periodes met waterstress beperkt gebleven. De eerste beregeningsbeurt vond pas plaats op 30 juli, de tweede op 27 augustus. Dit is ruim na de beoogde momenten van stoppen met beregenen, dat initieel halverwege en eind juli zou plaatsvinden. Door de natte omstandigheden is de laatste behandeling volledig komen te vervallen, waardoor er drie behandelingen overbleven: altijd beregenen indien nodig, vervroegd stoppen (eind juli) en nooit beregenen. In de proef zijn in 2024 geen significante verschillen in productiviteit en kwaliteit van consumptieaardappelen gevonden tussen de verschillende beregeningsobjecten. Ondanks dat de neerslag gedurende het groeiseizoen beperkte waterstress veroorzaakte, dienen de resultaten van 2024 als een basis voor het vervolg van de proef zodat deze in 2025 herhaald wordt. Hierbij worden de ervaringen en resultaten uit 2024 meegenomen, inclusief de aanvullende vragen die door telers en andere betrokkenen zijn gesteld. Betrokkenheid stakeholders Gedurende het jaar is een veldbijeenkomst gehouden met verschillende stakeholders (ministerie LVVN, waterschappen en agrarische belangenbehartiging). De bijeenkomst leidde tot waardevolle inzichten, waaronder: • Belang van beregening: Deelnemers erkenden de noodzaak van beregening, vooral voor kapitaalintensieve gewassen. Tegelijkertijd werd benadrukt dat efficiënt watergebruik cruciaal blijft. • Regionale verschillen: Beleidsmakers wezen op de noodzaak van maatwerk in waterbeheer, rekening houdend met regionale omstandigheden. • Kennisvragen: Er werd consensus bereikt over de behoefte aan meer onderzoek naar bodembeheer, wateropslag en de effectiviteit van beleid rond de verdringingsreeks. • Vervolgonderzoek: Suggesties voor vervolgonderzoek omvatten de lange termijn impact van beregening op bodemkwaliteit en de ontwikkeling van klimaatbestendige bouwplannen. Daarnaast zijn de resultaten van de proef gedeeld met een telersgroep uit de regio. Deze groep telers gaf daarnaast aan geïnteresseerd te zijn in de mogelijke slijtage van bladeren door beregening. Dit zal uitgebreider gemeten worden in de proef in 2025 aangepast.