De ongehoorzame overheid, een verkenning van de discoursen van de gemeentelijke overheden over burgerinitiatieven [in ontwikkeling]

Kinderen uit de wijk Welten in Heerlen bouwden een boomhut op een diffuus stuk bos langs de autobaan. Een onbeduidend gebiedje tussen openbaar groen en het verkeerstalud. De politie maande hen echter aan de hut af te breken, wegens het ontbreken van een bouwvergunning. Ook kregen ze te horen dat het 400 euro zou kosten als ze door zouden bouwen. Ouders stapten naar de gemeente. Ambtenaren beaamden dat huttenbouwen mogelijk moest worden binnen hun gemeente en onderzochten hoe een spontane actie binnen de gemeente kon worden gefaciliteerd. Toen begon het probleem pas echt. Er moest beleid worden gemaakt voor een tijdelijke invulling van de openbare ruimte. Welke bosjes zijn wel geschikt en welke niet? Hoe moest een hut geconstrueerd worden om aan veiligheidseisen te voldoen? Wat is een hut: permanente bewoning of semi permanente bewoning. Als je daarin wilt verblijven, hoe lang mag dat dan? Hoe hoog mogen de hutten zijn en hoe hoog in de boom mogen de hutten worden gebouwd? Een werkgroep werd in het leven geroepen. Deze groep werd belast met het ontwerpen van regels voor een dergelijke openbare ruimteclaim. Dat duurde even.... Burgerinitiatieven verhouden zich altijd tot een bestuurlijke context. Het succes van een burgerinitiatief wordt in enige mate dan ook beïnvloed door die bestuurlijke context. Concreet gaat het om de beschikbaar gestelde (bestuurlijke/juridische/planologische) ruimte voor burgers om het initiatief op poten te zetten. Soms biedt een overheid weerstand, maakt ze het de burgers moeilijk en soms zelfs onmogelijk om tot actie over te gaan. Soms ondersteunt een overheid burgerinitiatieven met geld, toelating en steun. Mogelijk is een overheid zodanig enthousiast over een burgerinitiatief dat ze het wenst over te nemen. Voor burgers in een burgerinitiatief kan het erg frustrerend zijn dat een overheid niet die rol op zich neemt die deze burgers verwachten. Om hier als burgerinitiatief beter mee om te kunnen gaan, is het handig om meer inzicht te krijgen in de discoursen die overheden hanteren ten aanzien van burgerinitiatieven.