Contaminanten in rode aal uit Nederlandse binnenwateren: resultaten van 2022

In 2022 is in het kader van het monitoringsprogramma “Contaminanten in vis uit Nederlandse binnenwateren” aal op 21 locaties bemonsterd. Hiervan lagen 7 locaties binnen het voor aalvisserij gesloten gebied en waren er 14 locaties waar de aalvisserij is toegestaan. Voor de bemonstering van grote alen wordt sinds 2016 rekening gehouden met het zwaartepunt van de beroepsmatige vangst, reden waarom iets grotere aal is bemonsterd (53-76 cm) dan vóór 2016 (>45 cm). Van de gevangen rode alen zijn mengmonsters samengesteld voor de lengteklassen 30-40 cm (drie trendlocaties elk jaar) en 53-76 cm. Deze monsters zijn geanalyseerd op de aanwezigheid van dioxines, dioxineachtige-PCB’s (dl-PCB’s) en niet-dioxineachtige PCB’s (ndl-PCB’s). Voor de som dioxines, som dioxines & dl-PCB’s (totaal-TEQ) en som ndl-PCB’s zijn Europese maximumgehalten (zogenaamde maximum levels, ML’s) vastgesteld (EC 1881/2006).-- De onderzochte kleine aal (30-40 cm) overschrijdt op geen enkele locatie de maximum- of beleidsregellimieten. Van de 21 onderzochte monsters grote aal overschrijden 11 monsters één of meerdere ML’s voor dioxine-TEQ, totaal-TEQ of ndl-PCB’s. Aanvullend overschrijden mengmonsters aal van de locaties Kuil en Poel meertjes verbonden met de Zaan, Braassemermeer en IJsselmeer (tussen Lelystad en Ketelbrug) één of meerdere beleidsregellimieten.-- Het gehalte totaal-TEQ in grote rode aal gevangen in het IJsselmeer (tussen Lelystad en de Ketelbrug), ten Oosten van de energiecentrale, overschrijdt de ML voor totaal-TEQ en de beleidsregellimiet voor totaal ndl-PCBs. Deze locatie ligt in het gebied dat opengesteld is voor aalvisserij. In het Spaarne gebied overschrijdt de aal vanuit het Spaarne, ten noorden van de Mooie Nel de ML’s voor totaal-TEQ en totaal ndl-PCBs. Dit gebied is opengesteld voor visserij. Ook aal uit het Binnen Liede, wat verbonden is met het Spaarne via de Mooie Nel, overschrijdt de ML’s voor totaal-TEQ en totaal ndl-PCBs. Aal gevangen in de Kuil en Poelmeertjes in de Zaan overschrijdt de beleidsregellimiet voor totaal-TEQ en totaal ndl-PCBs. Verder Noordwaarts in de Zaan nemen de gehalten af en worden de ML’s of beleidsregellimieten niet meer overschreden. -Het huidige rapport geeft de gegevens van voorgaande jaren weer voor de trendlocaties, aangevuld met de resultaten van 2022. Op een enkele locatie is een verhoogd gehalte gevonden t.o.v. voorgaande jaren, over het algemeen passen de gevonden gehalten in het beeld van de voorgaande jaren. -De mengmonsters aal zijn ook geanalyseerd op zware metalen (cadmium, lood, kwik, nikkel en arseen) en perfluoralkylstoffen (PFAS’s). Alle gehalten van cadmium, lood en kwik voldeden aan de geldende ML’s (EC 1881/2006). Arseen werd ook aangetroffen, maar voor arseen is geen ML vastgesteld, en kunnen daarom niet aan een ML getoetst worden. Door de toegenomen aandacht voor PFAS’s zijn sinds enkele jaren de resultaten van deze metingen ook in dit rapport opgenomen, en zijn dit jaar wederom de gegevens van voorgaande jaren weergegeven voor de trendlocaties, aangevuld met de resultaten van 2022. De gesommeerde gehalten van de meest voorkomende PFAS’s variëren van ongeveer 2 tot 35 μg/kg product, waarbij PFOS de belangrijkste bijdrage leverde (35-100%). Hoogste gehalten werden aangetroffen in aal uit het IJsselmeer bij Medemblik en het Ramsdiep (ten oosten van de Ramspolbrug). Voor PFAS’s zijn MLs vastgesteld die op 1 januari 2023 in werking gaan, deze zijn dus nog niet van toepassing op de gemeten gehalten in dit rapport.