Beperken van verspreiding van Tulpenvirus X in tulpen : een zoektocht naar de verschillende manieren van TVX verspreiding

De export van tulpen naar bijvoorbeeld Japan staat de laatste jaren onder druk door een toenemend percentage Tulpenvirus X (TVX). In 2004 is bij monsterkeuring door de BKD in 98 monsters TVX aangetroffen. Het afgekeurde areaal wegens meer dan 1.0% TVX is gestegen van 3 ha in 2000 via 23 ha in 2004 naar 45 ha in 2007. Uit eerder onderzoek bij PPO-BBF kwam de tulpengalmijt als vector van TVX naar voren. De tulpengalmijt veroorzaakt niet alleen schade aan de bol, maar zorgt tijdens de bewaring van bollen ook voor de verspreiding van TVX. Door de toename van TVX in de praktijk, zelfs op bedrijven waar geen tulpengalmijt is waargenomen, wordt er steeds meer getwijfeld of TVX alleen wordt verspreid door de tulpengalmijt tijdens de bewaring. Het TVX behoort tot de potexvirussen, virussen waarvan bekend is dat ze via mechanische wijze via verwonding van de plant worden verspreid. In de praktijk bestaat daarnaast het vermoeden dat hoge aantallen stro- en bollenmijten verantwoordelijk zijn voor virusoverdracht. Deze mijtensoorten veroorzaken mechanische beschadigingen, terwijl galmijten met hun monddelen dieper het weefsel ingaan (prikken). Dit maakt het op het eerste zicht onwaarschijnlijker dat stro- en bollenmijten ook verantwoordelijk kunnen zijn voor virusoverdracht naast galmijten. Deze verspreidingswijze is wel weer aannemelijker wanneer TVX ook langs mechanische weg wordt verspreid. Tijdens de teelt van tulp vindt er daarnaast uitgebreide mechanische schade en verwonding plaats tijdens het koppen en klepelen van het gewas. Deze gewasbehandelingen kunnen daarmee tevens een potentiële bron voor virusverspreiding zijn. In dit onderzoeksproject is een aantal onderwerpen bestudeerd om de verschillende manieren van TVX-verspreiding te leren kennen.