Actualisatie van stikstof- en fosfaatgehalten van akkerbouwgewassen met een groot areaal

Gewasopbrengsten zijn in de loop der jaren veranderd, en ten behoeve van het mestbeleid is inzicht nodig in de mate waarin de afvoer met stikstof (N) en fosfaat (P) ook is gewijzigd. Afvoer van N en P wordt veelal berekend uit min of meer gemeten opbrengsten en gewasspecifieke verstekwaarden voor de N- en P-gehalten. Deze verstekwaarden zijn grotendeels ontleend aan proeven van tientallen jaren geleden. Zo wordt nog veel gebruik gemaakt van de database ‘Kiezen uit Gehalten III’ die goeddeels gebaseerd is op een publicatie van Beukeboom uit 1996, en de Adviesbasis voor de bemesting van akkerbouw- en vollegrondsgroentengewassen van Van Dijk uit 2003. Er zijn aanwijzingen dat gestegen opbrengsten samengaan met gedaalde gehalten, waardoor een actualisatie van N- en P- gehalten in geoogst product nodig is. N- en P-gehaltes zijn bepaald voor bouwlandgewassen met een groot areaal. Hiervoor is een uitgebreide dataset opgezet met voornamelijk gegevens uit het onderzoek en deels uit de praktijk voor de periode 1990-2019. N- en P-gehaltes zijn voornamelijk bepaald op basis van situaties met bemesting rondom het adviesniveau. Ten opzichte van eerder gehanteerde verstekwaarden zijn N- gehalten uit de voorliggende studie lager, met uitzondering van consumptieaardappelen waarbij het gehalte vergelijkbaar was, en zetmeelaardappelen en snijmais waarbij het gehalte hoger was. De P- gehalten uit de voorliggende studie zijn lager voor consumptieaardappelen, suikerbieten en granen, vergelijkbaar voor pootaardappelen en peen, en hoger voor zetmeelaardappelen, ui en snijmais. Voor een aantal gewassen heeft grondsoort invloed op het N- of P-gehalte en zijn afzonderlijke gehalten voor klei en zand gegeven. Opbrengstniveau heeft soms effect op het gehalte: N- en P- gehalten nemen af met toenemend opbrengstniveau bij de gewassen suikerbiet, zaaiui en wintertarwe. Dit is ook het geval voor de N-gehalten bij snijmais en korrelmais, en het P-gehalte bij zomergerst. Bij de gewassen pootaardappel en korrelmais werd voor het P-gehalte juist een hoger gehalte gevonden met toenemend opbrengstniveau.