Veerkrachtige natuur in overgangszones rond Natura2000 (WOT-04-011-037.13)

De combinatie van de blijvende achteruitgang van biodiversiteit, klimaatverandering én de beperkingen voor sociale of economische ontwikkelingen zorgen ervoor dat de grondslagen van het huidige natuurbeleid gericht op alleen behoud van bijzondere natuur ter discussie is gekomen. Beleid is op zoek naar robuustere en veerkrachtige systemen en een meer inclusieve benadering gericht op meervoudigheid in waarde (zie ook Diaz et al., 2020).

 

Het succes van natuurbeleid is afhankelijk van vele factoren uit zowel het ecologische, sociale, economische, technische als het bestuurlijke domein. Om te komen tot een robuuste en veerkrachtige natuur zet het beleid in op verbrede doelen en maatregelen. Het gaat daarbij om bijvoorbeeld natuurinclusieve landbouw met aandacht voor bijzondere soorten, maar ook voor natuur die de landbouw kan helpen. Het idee is dat een veerkrachtigere natuur niet alleen ecologisch benaderd moet worden, maar ook socio-ecologisch, omdat natuur niet los staat van de maatschappij. Door rekening te houden met de veelheid aan maatschappelijke waarden die natuur kan bieden kan inbedding in het socio-ecologische systeem toenemen (Folke et al., 2010). Maar hoe werkt dit proces en wat zijn de belangrijkste sturende factoren?

 

In 2018/2019 was dit project gericht op het in beeld brengen van mogelijkheden van methoden om veerkracht in te schatten in ecologische context en socio-ecologische context. Dit laatste jaar ligt de nadruk op het oogsten van inzichten door toepassingen gericht op overgangszones tussen landbouwgebieden en Natura2000-gebieden. Waar liggen kansen om de veerkracht te versterken (kansenkaart voor transities in landbouw)? Onder welke condities (zowel fysiek, maatschappelijk als beleid: bijv. grondbezit, padafhankelijkheid, druk of emissiereductie, alternatieve financieringsmodellen via de overheid, markt of samenleving, ruimteclaims vanuit energietransitie en klimaatverandering) zal landbouwkundig gebruik een natuurinclusievere invulling kunnen krijgen die niet alleen bijdraagt aan ecologische veerkracht, maar ook aan het socio-ecologische systeem als geheel?