Meten van bewustzijn (KB-12-006.01-002)

Korte beschrijving van kennis- en innovatieopgave(n) t.b.v. de beoogde innovatie

Huidige verdovingsmethoden staan onder grote politieke en maatschappelijke belangstelling vanuit het oogpunt van het bewaken en bevorderen van het dierenwelzijn tijdens het slachtproces. Het kunnen aantonen van de werkzaamheid van een verdovingstechniek wordt daarmee steeds belangrijker en is sinds 1 januari 2013 ook verplicht gesteld. Er wordt in dit project gezocht naar mogelijkheden om potentiële welzijnsaantasting door te laat/te beperkt bewustzijnsverlies te identificeren. Mogelijke methodes voor het meten van bewusteloosheid die uit het project naar voren kunnen komen zijn: een uitleesparameter dat gebaseerd is op het EEG of een afgeleide hiervan of een standaard protocol gebaseerd op gedragsparameters en reflexen.  De methode moet gemakkelijk door slachterijen en controle / handhaving  instanties als de NVWA kunnen worden toegepast, zodat eenduidig en objectief aangetoond kan worden dat een effectieve manier van verdoven wordt toegepast in de betreffende slachterij.

Samenvatting doel

Ontwikkeling van basisprincipes voor het meten van bewustzijn en bewusteloosheid bij dieren, en het door vertalen van deze principes naar meetmethodieken of modules, met vleeskuikens en slachtvarkens als modeldieren. Uiteindelijk doel: Objectieve en praktische methode voor het beoordelen van bewusteloosheid bij het verdoven van slachtdieren.

Samenvatting werkwijze

Uit experiment 2013028.a. (Het non-invasief meten van het electroencephalogram (EEG) in varkens verdoofd met propofol) is naar voren gekomen dat het non-invasief meten van het EEG in varkens een zeer goede kwaliteit geeft om het EEG achteraf visueel te beoordelen om zo het tijdstip van bewusteloosheid te bepalen. Het vereist echter expertise en tijd om dit EEG af te lezen, iets dat gedurende het slachtproces in een slachthuis niet mogelijk is. Daarom lijkt een automatisch berekende afgeleide van het EEG een betere toepassing. De data verkregen in het genoemde experiment biedt een basis om een dergelijke afgeleide te berekenen. In 2014 zal verdere ontwikkeling plaatsvinden om tot een afgeleide van het EEG te komen die de mate van bewusteloosheid snel en goed weergeeft. Daarnaast zullen in de experimenten altijd gedragsparameters en reflexen meegenomen worden om uitspraken te doen over de validiteit en kwaliteit  van deze parameters.

Samenvatting gewenste producten (gefaseerde output per jaar indien meerjarige PPS)

Het experiment dat zal worden uitgevoerd in 2014 zal opgeschreven worden en is gepubliceerd in Research in Veterinary Science ref; Verhoeven, M., Gerritzen, M., Kluivers-Poodt, M., Hellebrekers, L., and Kemp, B. (2015b). Validation of behavioral indicators used to assess unconsciousness in sheep. Research in veterinary science 101, 144-153.

Meetmethode en of meetmodule voor het objectief vaststellen van bewusteloosheid onder slachterij omstandigheden  is uitgevoerd  in een experiment met  vleeskalveren. De resultaten van dit experiment zijn opgeschreven en gesubmit voor publicatie in 'Animal'. (Manuscript number: ANIMAL-15-40492R2 Title: Validation of indicators used to assess unconsciousness in veal calves at slaughter)