Langjarige fosfaatproeven (BO-43-101-001, BO-43-012.02-001, BO-20-004-006)

Nederland moet vanaf 2006 voldoen aan de verplichtingen van de Nitraatrichtlijn (91/676/EEG). De derogatie in kader van deze richtlijn leidt voor Nederland tot een stelsel van gebruiks­normen voor fosfaat, stikstof en dierlijke mest. Het gebruik van fosfaat is afgestemd op evenwichtsbemesting.

Er is echter een fosfaatoverschot nodig om voor een verantwoorde opbrengst en kwaliteit de fosfaattoestand op een adequaat bodemvruchtbaarheidniveau te handhaven. Een deel van het toegediende fosfaat komt namelijk niet tot uitdrukking in P-beschikbaarheidsparameters (Pw-getal, PAL-getal en P-CaCl₂ (PPAE)) maar wordt opgeslagen in fosfaatfracties in de bodem waarvan de beschikbaarheid voor het gewas onbekend is. Een ander deel spoelt uit. Het Pw-getal en P-CaCl₂ zijn intensiteitsparameters die direct beschikbaar bodemfosfaat aangeven. P-Al-getal is een capaciteitsparameter voor de totale voorraad gewasbeschikbaar fosfaat. De processen zijn bekend maar de snelheid en de mate waarmee bij gereduceerd fosfaatgebruik de bodemfracties in de tijd veranderen en de mate waarin fosfaatuitspoeling verlaagd wordt, zijn onzeker. Bij grasland zijn nu aanwijzingen dat evenwichtsbemesting op zandgrond leidt tot lagere opbrengst en verschillen in wijziging van intensiteits- en capaciteitsparameters in tijd (Middelkoop et al, 2016, Salm et al. 2017). Er is nog geen evenwicht in bodemfracties fosfaat ingesteld; er treden in de tijd nog wijzigingen op. Ook op bouwland zijn er aanwijzingen dat strikte evenwichtsbemesting leidt tot lagere opbrengsten (van Wijk et al, 2015, Ehlert et al, 2018). Grondsoort blijkt een factor te zijn bij het vaststellen van het effect van evenwichts­bemesting op gewasopbrengst en ontwikkeling van de fosfaattoestand bij evenwichtsbemesting. Veeljarig veldonderzoek is opgezet om de effecten van evenwichtsbemesting op opbrengst en kwaliteit, reductie van de mate van fosfaatuitspoeling en de mate en duur van nalevering van fosfaat uit bodemfracties op de lange termijn te kunnen kwantificeren. Het ministerie van EZ heeft behoefte aan continuering van deze meetcampagnes ter voorbereiding en onderbouwing van beleid voor fosfaatgebruiksnormen.