Geharmoniseerd meten/communiceren footprint voedsel (BO-43-218-004, BO-43-110-024)

Dit BO beoogt de samenwerking in en tussen voedselketens en met andere betrokken partijen (banken, kennisinstellingen, overheid, Ngo’s) in Nederland en Noordwest Europa te bestendigen en te versnellen naar geharmoniseerd meten van, en communiceren over, de milieu impact van het voedsel dat op ons bord ligt.

De twee BO-projecten die samengevoegd zijn, zijn BO-43-110-006 Toepassing van een Europese methodiek om de klimaat- en milieu-impact voedsel te bepalen, en BO-43-109-002 Internationale Strategie en Ondernemerschap. Beide BO projecten richtten zich op harmonisatie van meet- en communicatiesystemen met betrekking tot de milieu impact van voedsel. In het BO-43-110-006 is de diversiteit van duurzaamheidsmeting in voedselketens in kaart gebracht, qua methoden, aspecten, knelpunten en (aanzetten tot) oplossingen. Ook is duidelijk welke rol de Product Environmental Footprint (PEF) methodiek speelt in de Europese markt en in Nederlandse voedselketens. Gaandeweg het project is een sub-werkgroep Footprint Voedsel gevormd binnen de Uitvoeringsstructuur Klimaatakkoord Landbouw en Landgebruik, om deze samenwerking vorm te geven en afspraken in het Klimaatakkoord over meten, verlagen en inzichtelijk maken van de voetafdruk van voedsel uit te voeren, met als einddoel klimaatvriendelijk voedsel als gemakkelijke keuze voor de consument in 2025. BO-43-109-002 heeft voor hetzelfde thema verkend wat er speelt in landen om ons heen. Hieruit is enerzijds een veelheid aan publieke en private initiatieven in kaart gebracht en vergeleken (aanbod) en is anderzijds met veel stakeholders (NGO’s, overheden, retailers, voedselverwerkers, beheerders initiatieven) overleg geweest om naar de vraag kant te onderzoeken. Er is een internationale overleggroep opgestart om internationaal kennis uit te wisselen. Deze twee BO projecten hebben aanleiding gegeven voor 2 nieuwe BO projecten, waaronder BO-43-110-031 Doorontwikkeling van de RIVM database Milieubelasting NL voedselconsumptie (additioneel gegund in 2023) en het voorliggende project.

 

BO-43-110-031 richt zich als onderdeel van de vijf werkstromen van de sub-werkgroep Footprint Voedsel in het Klimaatakkoord op het doorontwikkelen van de RIVM database. Op dit moment kunnen we met informatie vanuit bestaande studies en PEF-CR’s de impact van naar schatting 10-15% van voedselproducten in beeld brengen. Voor ketens die geen PEF-CR hebben en door gebrek aan expertise/capaciteit geen gebruik kunnen maken van de algemene PEF methode, dient de uitgebreide RIVM database als achtervang. Daarmee kan de milieu impact van 80-90% van voedselproducten in beeld gebracht worden. De database bevat anno 2022 informatie voor 265 producten: een gat vergeleken met de ongeveer 30.000 producten die in de Nederlandse supermarkt liggen. Het BO-project zal de RIVM database van inputs voorzien om in een eerste stap door te ontwikkelen naar NEVO niveau, met ongeveer 3000 producten, die bovendien PEF compliant zullen worden gemodelleerd. In een tweede stap kunnen bedrijven eigen data toevoegen om zich te vergelijken met marktconforme benchmark producten.

 

Binnen BO-43-110-024 zal worden ingezet op de samenwerking tussen Nederland, Frankrijk, Spanje en Duitsland in een geharmoniseerde aanpak voor de ontwikkeling van nationale databases, het communiceren over milieu impact en het ontwikkelen van een ecolabel. Via de stakeholders uit het eerdere BO-43-109-002 project zijn meerdere EU landen geindentificeerd met de ambitie om te komen tot national databases. Binnen deze ontwikkeling is het belangrijk om te borgen dat uitkomsten ook tussen landen vergelijkbaar zullen zijn. Dit is ook relevant voor Nederlandse bedrijven die opereren in een internationaal speelveld. Het communiceren over milieu impact van voedingsmiddelen vraagt ook een geharmoniseerde en weloverwogen aanpak, zoals valt op te maken uit onderzoek naar initiatieven zoals  Ecoscore, Enviroscore, Planet Score en Foundation Earth. Daarnaast is expertise nodig om een zodanig ecolabel te ontwerpen en te testen, waarmee de beoogde doelstellingen kunnen worden gehaald. Het BO-project heeft tevens een Europees project als tegenhanger, dat in november 2023 van start is gegaan binnen de EU-LIFE+ programmering. Het BO-project dient daarom deels als co-financiering van de WR inzet in het Europese project.