AF16205a Economische Informatievoorziening (BO-61-001-002, BO-45-002-013, BO-23.05-001-035)

De land- en tuinbouw is in een stroomversnelling terechtgekomen. Internationaal zorgen geopolitieke spanningen voor handelsbelemmeringen. Prijzen van varkensvlees en zuivel staan onder zware druk. Opkomende economieën bieden ook kansen in de markt. Bij producent, handelaar en consument neemt tegelijkertijd het besef sterk toe dat productie en consumptie van land- en tuinbouwproducten duurzaam moeten plaatsvinden om het productiepotentieel op lange termijn te borgen. In dit krachtenveld is het topsectorbeleid erop gericht om het agrarische bedrijfsleven te stimuleren zich economisch en sociaal sterk en duurzaam te ontwikkelen. Nederland heeft internationaal een vooraanstaande positie en wil deze blijven behouden. Een van de randvoorwaarden om dit mogelijk te maken is dat het bedrijfsleven beschikt over actuele informatie en kennis. Op grond van deze informatie kunnen bedrijven, sectoren en ketens keuzes maken hoe zij zich in de markt willen positioneren, hoe zij zich willen onderscheiden ten opzichte van concurrenten en hoe zij zich maatschappelijk presenteren.

De invloed van nationaal en Europees overheidsbeleid op deze ontwikkelingen is groot. Dat zorgt ervoor dat overheid (ministeries en parlement) en bedrijfsleven voortdurend met elkaar in gesprek zijn over wenselijke ontwikkelingen. Om dit gesprek goed te kunnen voeren is een gemeenschappelijke basis nodig. Deze basis bestaat uit data én de betekenis van deze data voor deze ontwikkelingen. Als bijvoorbeeld varkenshouders bij de overheid aan de bel trekken vanwege de lage prijzen voor varkensvlees dan is het nodig dat overheid en bedrijfsleven geen discussie hebben over de hoogte van de marktprijs, de kostprijs en het kostprijsverhogende effect van eisen die de overheid gesteld heeft aan de productie van varkensvlees. Dit vraagt om goed onderbouwde data, een gezaghebbende interpretatie van de feiten en framing van de uitdagingen en de kansen die er liggen om tot versterking te komen. Deze uitdagingen en kansen hebben niet alleen betrekking op het bestrijden van crises, maar ook op het creëren van marktkansen, het bevorderen van duurzaamheid en het presenteren van de sector in de samenleving.

 

Doel van dit programma is het ontwikkelen van een gemeenschappelijke basis voor overheid en bedrijfsleven aan economische informatie (data en duiding daarvan) ten behoeve van tactische en strategische besluitvorming gericht op markt en samenleving.

Inhoudelijk laat de informatiebehoefte zich als volgt omschrijven:

 

Kerncijfers. Bij kerncijfers gaat het om kengetallen zoals areaal, aantal dieren, omvang bedrijven, en schaalvergroting. Op basis van tijdreeksen kan de ontwikkeling van sectoren in beeld gebracht worden. Tevens zijn deze gegevens nodig om bij crises effectief in te grijpen. Tot de kerncijfers horen ook cijfers die de economische performance meten op bedrijfs- en sectorniveau. Deze gegevens zijn ook nodig voor het ontwikkelen en analyseren van toekomstscenario’s als basis voor bedrijfs- en sectorstrategieën.

Duurzaamheid. Duurzaam presteren komt in een stroomversnelling. Dit betreft het integrale concept van people, planet en profit. Bedrijven en sectoren willen weten hoe goed ze het doen op het gebied van duurzaamheid. In toenemende mate draagt duurzaamheid bij aan het onderscheidend vermogen. Daarnaast willen ze zich publiekelijk verantwoorden voor hun prestaties op het gebied van duurzaamheid.

Markt en prijs. Binnen dit cluster zijn verschillende onderdelen te onderscheiden die van invloed zijn op de concurrentiekracht. Het gaat om market intelligence: alle informatie die voor private partijen van belang is om keuzes te maken die van belang zijn om op marktontwikkelingen in te spelen en daar strategisch voordeel mee te doen. Het betreft ook handelscijfers om inzicht te krijgen in handelsstromen. Tenslotte betreft dit prijsvorming in ketens (inclusief kostprijzen en grondprijzen). Big data is een belangrijk issue waarop regie nodig is om deze ontwikkeling ten behoeve van de gehele keten van voedsel en groen in goede banen te leiden. Door de toepassing van digitale systemen op bedrijven en op internet (social media) vindt een enorme dataproductie plaats. Databestanden worden georganiseerd en gekoppeld en algoritmen worden ontwikkeld om er bruikbare informatie uit te halen. Deze datasets bieden enorme nieuwe mogelijkheden om marktkansen te identificeren en analyses te doen.

Innovatie. Dit is een specifieke behoefte waarbij het enerzijds gaat om te weten wat innovatie in brede zin op bedrijven oplevert, en anderzijds in welke mate innovaties (en kennis) geëxporteerd worden. Overheid en ngo’s zijn betrokken bij innovatie-trajecten omdat regelgeving en andere overheidsacties (bv. open data beleid) knellend kunnen zijn of juist kunnen leiden tot innovatie. Een deel van de innovatie heeft ook betrekking op maatschappelijke problemen waarover regelgeving bestaat of een alternatief is (bv. antibiotica-vervangers, duurzame gewasbeschermingsmiddelen, ict en cybersecurity). Issue-management en public affairs zijn in dit verband dus van belang en dienen met feiten te worden ondersteund. Ook de maatschappelijke acceptatie van innovaties is daarbij van belang. Een van de innovatiebehoeften die door bedrijven in dit verband specifiek is geformuleerd heeft betrekking op de organisatie van Big Data, bv. het beschikbaar stellen als open data van tal van economische kengetallen, liefst norm-cijfers specifiek per regio of bedrijf.