Oorzaak sterfte bijen in zicht

Description

Amerikaanse onderzoekers denken de sleutel gevonden te hebben in de zoektocht naar de oorzaak van Colony Collapse Disorder (CCD), ofwel de bijenverdwijnziekte, waarover veel onrust is ontstaan de laatste jaren.Volgens hen hebben virussen de bijencellen gekaapt, en hun eiwitfabricage ernstig aangetast. Rotterdam, 27 aug. Ruim tienduizend Nederlanders tekenden de afgelopen maanden online de petitie ‘Stop de bijensterfte’. Imkers en boeren luidden de noodklok, omdat bijenvolken de laatste jaren massaal lijken te sterven. Parasieten, UMTS-masten, stress, geen enkele factor bleek doorslaggevend. Utrechtse onderzoekers voerden een campagne tegen insecticiden, die volgens hen de grootste boosdoener zouden zijn. Maar harde bewijzen waren er niet, en de meningen bleven verdeeld. De Amerikanen gebruikten het pas in kaart gebrachte genoom van de honingbij om de activiteit van genen in de darm te bestuderen. Ze ontdekten bij bijen die leden aan verdwijnziekte geen verhoogde activiteit van genen betrokken bij de strijd tegen parasieten en geen sporen van een reactie tegen insecticiden. Intrigerend genoeg, maar nog verrassender was dat ze vreemde stukjes RNA afkomstig uit de ribosomen, de eiwitfabriekjes van de cel aantroffen. De oorzaak is volgens de onderzoekers een verzameling picorna-achtige virussen die de cel hebben gekaapt. Dat schrijven ze deze week in de online editie van PNAS. Als de auteurs van de PNAS studie gelijk hebben, kunnen alle eerder genoemde factoren op een hoop geveegd worden. „Door hun defecte eiwitfabricage sterven de bijen aan secundaire oorzaken, net zoals een mens die door het HIV-virus is verzwakt,” zegt onderzoeksleidster May Berenbaum, entomologe aan de universiteit van Illinois. De hypothese van de Amerikanen legt een link met een bijenbelager die door de Wageningse bijenexpert Tjeerd Blacquiere als grootste boosdoener wordt aangewezen: de varroamijt. Deze parasiet komt ook in Nederland veel voor, en is te bestrijden met antibiotica. De varroamijt is niet alleen zelf schadelijk voor de bij, maar kan ook erg gemakkelijk allerlei virussen overbrengen. De Amerikanen geven toe dat ze insecticiden als deeloorzaak niet uitsluiten. „We troffen geen verhoogde activiteit van genen aan die zich met het onschadelijk maken van insecticiden bezighouden. Maar mogelijk is bij de verzwakte bijen ook dat systeem defect”